Universal Aluminum Racing Oil Catch Tank Round Can Reservoir Turbo
Honda araçlarda karter havalandırmasını yaparak gaz kelebeğinin yağlanmasını önleyebiliriz.
Honda ve diğer araçlarda da önemli bir konu.
Karter Havalandırma Sistemi Nedir ?
Yağın sürekli hareket halinde olması ve yüksek sıcaklıklarda çalışması, yağ
buharına sebep olur. Yağ buharının asit özelliği sebebiyle motora zararlıdır,
bu asidik özellik motor parçalarını aşındırıcı etki gösterir.
Silindirlerde (yanma odasında) meydana gelen yanmadan dolayı basınçlı
olarak bir miktar gaz ve hidrokarbon, pistondaki sızdırmazlık segmanlarından
sızarak aşağıya, kartere kaçar, bu kaçak gazlar da motor yağının özelliğini
bozar, çamurlaşmaya sebep olur. Bu kaçak gazlara “blow by emissions – Kaçak
emisyonları” da denir. Bu gaz sızıntısı özellikle sıkıştırma ve yanma
(iş) zamanlarında meydana gelir.
Kartere sızan kaçak gazların büyük çoğunluğu (%80) yanmamış gazlardır,
geriye kalanlarsa yanma sonucu oluşan su buharı, asit vb. gazlardır.
Kartere gelen kaçak gaz kaynaklarından bir diğeri de, turbo şarjdır.
Bilindiği gibi turbo şarjın yağlanması motor yağıyla gerçekleşir. Turbonun
içerisinde kompresör ve türbin kanatçıklarını taşıyan turbo mili vardır, bu
milin turbo gövdesine yataklandırılmıştır ve bu mil yatağında yağ delikleri
vardır. Tüm parçalar sızdırmaz yapılmış olsa da bir miktar egzoz gazı, turboyu
dolaşan yağın içerisine kaçak yapar ve turboyu yağlayıp kartere dönen yağla
beraber kartere sızar.
Araç ne kadar fazla kilometre yapmışsa, motor parçaları ne kadar fazla
aşınmışsa, kartere o kadar fazla gaz kaçacak demektir. Bu da motor üflemesi
denilen olayı meydana getirir.
Yağ buharı ve silindirlerden sızan bu gazların atmosfere salınması çevreye
zararlıdır (eskiden atmosfere salınıyordu). Salınmaması, motor parçalarını
aşındırdığından zarar verir, ayrıca karterde oluşacak yüksek basınç,
contalardan yağ kaçağına sebep olur.
Karter Havalandırma Sisteminin Görevi Nedir?
Karter havalandırma sisteminin görevi, karterde oluşan motor yağı buharının
ve sızan gazların, tekrar yanabilmesi için emme manifolduna gönderilmesini
sağlamaktır. Bu sisteme, pozitif karter havalandırma sistemi (PCV: Positive
Crankcase Ventilation), motor havalandırma sistemi gibi isimler de
verilmektedir. Bu sistemle karterdeki kaçak gazlar yanmaya gönderilirken,
kartere temiz hava alınması da sağlanır. Motorun içinde, karter ve supap kapağı
arasında, bloktaki yağ kanalları vasıtasıyla gaz dolaşımı olmaktadır.
Karter havalandırma sistemi parçaları şunlardır:
*Pcv valfi (karter havalandırma valfi)
*Pcv karter hava tahliye hortumu (pcv valfinin bağlı olduğu hortum)
*Bir havalandırma hortumu (supap kapağına ve kartere hava girişi buradan
olur)
*Bazı sistemlere ilave yağ-buhar ayrıştırıcı (kutu şeklinde)
Not: Motorlarda genelde iki hortum vardır; havalandırma (çıkış
hortumu) ve hava giriş hortumu
*Karter Havalandırma Hortumu Ne İşe Yarar ?
Pcv valfinin olduğu karter havalandırma tahliye hortumu, bu hortumdan
karter gazları çıkar, bu hortumun bağlantıları kelepçeli ve sızdırmazdır.
Hortumun bir ucu supap kapağındaki pcv valfine, diğer ucu gaz kelebeğini
arkasına (kelebek sonrasına) bağlıdır.
*Karter Hava Alma (Nefes Alma) Hortumu Ne İşe Yarar?
Diğeri hortum karterin hava alma hortumudur(breather hose), bu
hortumdan kartere hava girer. Hortumun bir ucu supap kapağındaki boru uca,
hortumun diğer ucuysa, gaz kelebeğinin önüne (kelebekten önce) bağlıdır.
PCV Valfi Nedir Ne İşe Yarar ? ( Karter havalandırma valfi)
Karterde oluşan yağ buharı ve gaz kaçakları, motor bloğundaki yağ
kanallarından yukarıya, supapların olduğu yere gelirler. Supap kapağında
(külbür kapağı), bu yağ buharı ve kaçak gazların emme manifolduna gönderilmesi
için bir boru çıkış bulunur. PCV valfi (karter havalandırma valfi) genellikle
bu boru çıkışın içinde veya havalandırma hortumunun üzerinde bulunur.
PCV karter havalandırma valfinin görevi, supap kapağındaki bu yağ buharı ve
gaz kaçaklarını (blow by emisyonları), açılıp kapanarak, gaz kelebeği boğazına
göndermektir. Böylece emilen havaya karışan bu gazlar, yanma odasında
yakılırlar. PCV valfi, supap kapağından emme manifolduna gönderilen gazları
kontrol eder.
Uygulamada çeşitli tasarımlar bulunmaktadır:
Bazı araçlarda Pcv valfi bulunmayabilir, bu tip araçlarda karter
havalandırması, sadece hat üzerindeki bir buhar-yağ ayrıştırıcısıyla sağlanır.
Bazı araçlarda hem pcv valfi hem de yağ ayrıştırıcı sistem
(kutu) bulunabilmektedir.
Bazı araçlarda yağ ayrıştırıcı, külbütör kapağının içinde bulunur ve
çıkışında pcv valfi vardır.
Bazı eski karbüratörlü motorlarda hortumun içerisinde basit bir tel
sargıyla bu ayrıştırma işlemi gerçekleştirilir, böylece hava emiş kanalının
aşırı yağlanması engellenir.
PCV Valfi Nasıl Çalışır ? (Karter havalandırma valfinin
çalışması)
PCV karter havalandırma valfi mekanik bir yaylı valftir. Bir ucu supap
kapağına, diğer ucu emme manifoldu girişine bağlıdır. Bu iki uç arasındaki
basınç farkı, valfin içindeki yayı hareket ettirir (çünkü akışkanlar yüksek
basınçtan alçak basınca doğru hareket ederler) ve geçiş kanalındaki
plancır-iğne deliği açar ya da kapatır.
Motor rölantide çalışırken, gaz kelebeği neredeyse kapalı olduğundan, emme
manifoldunda vakum maksimumdur. Devir ve yük de düşük olduğundan, kartere gaz
kaçağı ise minimumdur, yani karter basıncı çok azdır. Bu durumda pcv karter
havalandırma valfi kapalı konumda olacaktır.
Orta yükte, normal sabit hızda sürüşte, pcv valfi orta açıklıkta olacaktır.
Motor devri yükseldiğinde, tam gaz yapıldığında, motorun yükü arttığında,
emme manifoldu vakumu azalır, kartere kaçak artar karter basıncı yükselir, bu
durumda pcv valfi tam açılarak bu kaçak gazların emme manifolduna geçmesini
sağlar.
Motor stop edilince (çalışmıyorken) havalandırma valfi kapalı konumdadır,
gaz geçişine izin vermez.
Pcv valfi, gaz geçişi kontrol edip ayarlarken, emme manifoldundan supap
kapağına gaz geçişini (geri tepme-erken ateşleme durumunda) engellemiş de olur.
Turbo şarjlı motorlarda karter
havalandırma sisteminde, basınç ayar valfi iki kademeli çalışır. Eğer emme
manifoldunda vakum varsa , kaçak gazlar direkt emme manifolduna gönderilir.
Eğer emme manifoldunda basınç oluşursa, yani devir yükselip turbo aşırı hava
beslemesi yaparsa, emme manifoldunda vakum olmaz, tam tersine basınç olur, bu
durumda kaçak gazlar basınç ayar valfi tarafından, turbonun temiz hava girişine
gönderilir.